Als tandartspraktijk maken wij regelmatig controle-foto’s van het gebit. Afgelopen week was er een patiënt die absoluut geen röntgenfoto’s van zijn gebit wilde laten maken, uiteindelijk was het hem niet om de straling te doen, maar om de angst dat er eventueel een gaatje in zijn gebit zit. Maar hoe zit het nou eigenlijk met röntgenfoto’s, de straling hiervan, de schadelijkheid en waarom maken wij ze?

Even wat achtergrondinformatie

Iedereen staat dagelijks bloot aan straling. Het gaat hier om zeer geringe hoeveelheden achtergrondstraling, die wordt uitgedrukt in milliSievert (mSv). In Nederland ontvangen wij hiervan ongeveer 2 tot 3 mSv per jaar, door straling uit de aardbodem, uit het heelal en bijvoorbeeld ook uit bouwmaterialen als gips en beton. In hooggelegen en bergachtige oorden kan deze achtergrondstraling zelfs oplopen tot 10 mSv per jaar. De dosis van een gewone röntgenfoto van hart en longen komt overeen met de dosis die men oploopt tijdens een vliegreis naar Japan. Deze bedraagt ongeveer 0,09 mSv.

De totale jaarbelasting van een Nederlander bij de tandarts als gevolg van foto’s is circa 0,0014 milliSievert/jaar (mSv/jr) Een foto is ongeveer 3 tot 4 microSievert (1 microSievert is 1/1000 milliSievert).

Op afdelingen radiologie en ook in de tandartspraktijk werkt al het personeel volgens het ALARA-principe. Dit principe komt uit het Engels en betekent “As Low As Reasonably Achievable, economic and social factors taken into account.” In het Nederlands betekent dit: zo weinig mogelijk straling gebruiken als redelijkerwijze mogelijk is, waarbij rekening wordt gehouden met economische en sociale omstandigheden.

Door tal van technische verbeteringen kunnen wij met een fractie van de stralingsdosis van vroeger veel betere foto’s maken, maar elke verdere beperking die redelijkerwijs mogelijk is, dient ook nu nog te worden doorgevoerd.

ALARA betekent ook dat alleen goed geschoold personeel met straling mag omgaan, dat zij regelmatig bijscholing krijgen en dat apparatuur regelmatig wordt gecontroleerd. In elk ziekenhuis en tandartspraktijk is een – wettelijk verplichte – stralingscommissie of deskundige aanwezig die verantwoordelijk is voor het toezicht.

Hoe vaak en waarom maken we röntgenfoto’s?

Terug naar de tandartspraktijk. Wij maken regelmatig (normaliter elke 2-3 jaar) röntgenfoto’s om te kijken of er zich gaatjes tussen de tanden en kiezen bevinden. Het kan namelijk heel goed zo zijn dat we een gaatje niet in de mond zien, maar dat dit toch wel, en soms heel groot en diep, aanwezig is. Op de foto zie je een mond met daarin geen zichtbaar gaatje, maar de zwarte vlek op de röntgenfoto laat een heel groot en diep gat zien. Vaak als je glazuur nog intact is voel je het gaatje ook niet direct omdat er geen voedsel/koud/warm/zoetigheid bij kan komen. Daarom is het toch verstandig om regelmatig röntgenfoto’s van het gebit te laten nemen, om dit soort sluimerende gaatjes te ontdekken.

Een gaatje wat steeds groter wordt, kan op een gegeven moment zorgen voor kiespijn en een ontstoken zenuw.

De frequentie van het nemen van de foto’s is afhankelijk van hoe gevoelig je bent voor het krijgen van gaatjes. Dit ligt aan wat je eet en drinkt (denk aan suiker, frisdrank/sap/energydrinks), maar ook aan hoe je poetst en óf je iets tussen je tanden en kiezen gebruikt (stokers/ragers/flossdraad). Soms is er ook sprake van niet goed aangelegd glazuur waardoor je gevoeliger kan zijn voor gaatjes.

Af en toe besluiten we ook wel eens om niets te doen als we een gaatje op de foto ontdekken. Het kan zijn dat het gaatje zich alleen nog in het glazuur bevindt en niet in het daar onderliggende tandbeen. Het gaatje kan dan nog worden stopgezet door het dagelijks gebruik van flossdraad en/of tandenstokers/ragers.

Met deze column is nog lang niet alles verteld en besproken, maar mocht je nog vragen hebben of wat tips nodig hebben, stuur een e-mail naar info@topdental.nl.  We zijn ook telefonisch bereikbaar via 0299-396148.